7 سال پیش از اعتیاد تفریحی به مصرف مداوم رسید و در حال حاضر 4 سال است روند بهبودی خود را از طریق یکی از مراکز ترک اعتیاد تحت پوشش بهزیستی دنبال کرده و به واسطه آن با انجمن معتادان گمنام (NA) به مسیر 12 قدم برای ترک اعتیاد و بهبودی پا گذاشته است. نظر او را در مورد مراحل بهبودی با هم می‌خوانیم.
باور این که از یک گام به سوی یازده، گام بلندی‌برداری و در این حرکت به پذیرش مسئولیت خطاهایمان برسیم، نواقص اخلاقی خود را ارزیابی کرده و با دنیای خود و دیگران آشتی کنیم، ساده‌انگارانه است اگر بگوئیم، فقط برداشت این گام‌ها کافی است!
بلکه برداشت هر گامی ضرورت و نیاز عشقی را به رخ می‌کشاند که پذیرش و ظرفیت این عشق کار هر کسی نیست، کدامیک از ما، این چنین پای اشتباهاتمان می‌ایستیم و اصرار بر تصحیح آن داریم. مردان و زنانی که این‌گونه عمل می‌کنند، وابستگان به مصرف مواد مخدر بودند که امروز برای امروزشان تنها به رابطه آگاهانه خود با خداوند بزرگ بسنده کرده‌اند.
اینکه چگونه زندگی می‌کنیم و این که گام‌های پیشین برای ما به نوعی زیستنی همراه با صلح و هماهنگی در زندگی را همراه ساخته است موجب ارزیابی خود در رو‌در رو شدن با نواقص اخلاقی است که آن را در خود یافته‌ایم. قبول مسئولیت خطاهایمان توانسته ما را به اجزای حساس زندگی به طریق روحانی نزدیک سازد.
در انجام گام دهم ما، هر روز بیشتر از عواطف و وضعیت روانی و روحانی خود آگاهی پیدا می‌کنیم و هر چه در انجام این قدم پیشرفت می‌کنیم در می‌یابیم که دیدگاه ما نسبت به مسایل نه تنها تغییر یافته بلکه به مراتب سنجیده‌تر و عمیق‌تر شده است.
- چیزی که شما می‌گویید بخشی از شیوه بهبودی است. سؤال این است که گام‌های بهبودی برای شما چه معنایی دارد؟
من با تمام انجام مراحل قدم‌هایی که بدان اشاره کردید، تصور می‌کنم که اشتباهات گذشته‌ام را به واسطه این قدم‌ها تصحیح کرده‌ام و از آنجا که نمی‌خواهم دوباره آنها را تکرار کنم باید مرتب به تمرین بپردازم. دقت کنید گفتم تصور من! گرچه بسیار خسته کننده است اما لازمه رشد یافتن من همین تمرینات است و پی در پی بازگشتن به مرور قدم‌های گذشته که گرچه تکراری هستند، اما متفاوت بودن گام دهم در همین جاست که کمکی است برای آگاهی از زندگیم «یعنی، امروز» بر من چه می‌گذرد!
- «امروز» یعنی همان جمله معروف «فقط برای امروز» اما در آنچه که در گام‌های قبل فراگرفته‌اید را چگونه به‌طور مداوم و کامل به کار می‌گیرید و عمل می‌کنید؟
در گام دهم من به شکل «مرتب» یعنی هر روز از خودم ترازنامه اخلاقی تهیه می‌کنم، این که در چه موقعیت‌هایی قرار دارم، در کجا از حد و حدودم خارج شده‌ام، این که چه موقع برروی «محور روحانی» تمرکز کرده و در بازیابی خود پیشروی کنم. شاید به نظر این عادت روزمرگی به حساب آید اما هدف نهایی این است که به تدریج به مرحله‌ای برسم که در طول روز «خودم را زیر ذره‌بین بگذارم» که در این مسیر انضباط حرف اول را در برداشت این گام می‌زند.
- چگونه به تفاوت بین درستی احساسات و اعمال خود پی می‌برید؟
گام دهم به من می‌گوید وقتی در اشتباه هستم بایستی سریع به آن اقرار کنم، فرض بر این است که من آگاه هستم که چه موقع اشتباه می‌کنم اما واقعیت این را نمی‌گوید یعنی اکثر ما آگاه نیستیم. آگاهی یعنی این که در آنچه انجام می‌دهیم رفتاری قابل پذیرش را پیشه کنیم، رفتاری به دور از تعصب، غرور و حق به جانب بودن.
- اگر از اشتباهی که در آن هستید آگاه نباشید چه می‌کنید؟
تشخیص مواقعی که در اشتباه هستم به اندازه کافی سخت است و اقرار به آن نیز دشوارتر. درست مانند گام نهم باید مراقب باشم که با اقرار باعث خسارات بیشتری نشوم و به همین دلیل است که باید هر چند وقت یک بار یک ترازنامه شخصی بنویسم. باید به خاطر داشته باشم که این گام کوششی یکطرفه و تمرینی برای این که من خطا کرده‌ام نیست بلکه باید در مقابل هرگونه تمایل که مرا وادار به انجام رفتار افراط‌گونه می‌کند مقاومت هم نمایم.
- ارزیابی مستمر در گام دهم چه کمکی به شما می‌کند؟
کارکرد این گام امکان دست‌یابی به تعادل و هارمونی را در زندگی برای ما به وجود می‌آورد. من درمی‌یابم که اوقات بیشتری خوشحال و آرام هستم. احساس حال بد آن‌قدر نادر می‌شود که اگر هم روی دهد، نشان از این است که کاری را اشتباه انجام داده‌ام و می‌توانم حق انتخابم را افزایش دهم.
در آخر این که هر چه اغتشاش درونی‌کاهش یابد دوران آرامش حقیقی فرا می‌رسد و هر چه این آرامش بیشتر شود به عبارتی تجربه‌ای بسیار قوی از حضور خداوند را در زندگیمان پیدا می‌کنیم. از آنجا که خواستار راهنمایی از خداوند هستم و جویای معنی برای زندگی خودم قدم در مراحل بعدی می‌گذارم.
- مسأله اینست که شما به درک یک واقعیت رسیده‌اید یعنی تنها نیستید و هرگز هم تنها نبوده‌اید. چون رابطه‌ای آگاهانه با خداوند پیدا کرده‌اید! گام و مرحله بعدی چیست و چگونه این رابطه را معنا می‌کند؟
گام یازدهم به ما می‌گوید که از راه دعا و مراقبه جویای بهتر نمودن رابطه آگاهانه با خداوند بدان‌‌گونه که او را درک می‌کنیم می‌رسیم و دعا می‌کنیم فقط از راه آگاهی از اراده او برای خودمان و قدرتی که آن را به انجام برسانیم. در گام سوم من موفق شدم تا با خداوند ایجاد رابطه کنم چیزی که در طول مصرفم باعث شده بود تا در دوران فعال اعتیادم از خداوند مهربانم فاصله بگیرم.
- چرا این فاصله ایجاد می‌شود، آیا دوران فعال اعتیاد تا این حد روی رابطه شما با خداوند تأثیر می‌گذارد؟
من در برابر اعتیادم عاجز بودم و قادر نبودم هیچ اراده‌ای را جز اراده خودم به اجرا در آورم و با درک مفهوم «دعا کردن» مشکل داشتم. حال آن که پس از بهبودی از طریق تلاش‌های مصرانه خود برای درک آن و هم از طریق اتفاقات و مسایل در زندگی دنیوی و خاکی خود به حقایقی در مورد خودم دست می‌یابم و چیزهای جدید می‌آموزم. اکثر ما وقتی به انجمن NA آمدیم پی بردیم که واقعاً لازم است تا خدای خود را عوض کنیم! یعنی اعتقاد به خالق یگانه عالم.
- انجام این گام به نسبت گام‌های گذشته چه برتری دارد؟
برای انجام این قدم باید شجاعتی را که در قدم‌های قبلی کسب کرده‌ام زیادتر کنم. با این که جرأتی که در تهیه ترازنامه و ارزیابی شخصی از خودم ارایه دادم فراسوی تجربیات قبلی‌ام بود، من در حال حاضر احتیاج به شجاعتی از نوع کاملاً متفاوت دارم، جسارتی که مرا قادر سازد تا وقتی که از نتایج آن وحشت دارم بازهم به زندگی خود به «روال اصول روحانی» ادامه بدهم و تنها خداوند است که مرا در این امر یاری رسان است.
- راه صحیح برای رسیدن به روشن‌بینی و اقدام به عمل در کسب اصول روحانی از چه روشی محقق می‌شود؟
یکی از این راه‌ها به‌کارگیری انواع تمرینات «مراقبه» است. تا آنجا که به انتخاب مورد نظر در آنچه که با طبیعت و سرشت من سازگاری دارد برسم. به‌کارگیری راه‌های مختلف دعا و مراقبه و امتحان همه آنها اگر چه به نظر عجیب می‌آید اما می‌تواند مرا به یک عادت پسندیده سوق دهد. وقتی که من دعا می‌کنم فقط برای اطلاع از اراده خدا است برای خودمان و قدرت این که اراده او را به انجام برسانم.
- انجام قدم یازدهم مستلزم داشتن چه چیزی است؟
انضباط روزانه برای دعا و مراقبه. انضباط باعث ادامه زندگی خود به این روال جدید یعنی تقویت رابطه خود با نیروی برتر و به‌طور کلی بازیابی می‌شود. با تمرین و پی‌گیری روزانه به تدریج موفق می‌شوم که با پشتکار، برخوردار از خوشحالی و آرامش روحی که «حق ما» است، شوم. من و دوستان بهبودیم با این قدم دارای روحیه‌ای ناشی از قدرشناسی و سپاس از خداوند می‌شویم و این که راه‌هایی برای خدمت کردن به مردم پیدا کنیم.
- شما بر روی تعهد، فروتنی و شهامت و ایمان تمرکز می‌کنید، چگونه تعهد خود را نسبت به گام یازدهم نشان می‌دهید؟
اغلب چیزی را می‌شنوم، «مواظب باش» که برای چه چیزی دعا می‌کنی، فروتنی لازمه تمرین در این قدم است. این که ساده بپذیریم که همیشه نمی‌دانیم بهترین چیز یا بهترین اتفاق برای من یا دیگران چیست. ازاین رو جویای آگاهی از اراده خداوند برای خود می‌شوم.
